Ruimtelijk beleid, visies en ontwikkelingen

• Faciliteren en regie voeren op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad zodat zij aansluiten op bestaande kwaliteiten van de stad en bijdragen aan verbetering van de leefbaarheid;
• Uitvoering geven aan Omgevingswet.

Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Het landelijke Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO), waaronder regels op de kaart, is nog in ontwikkeling. Dit heeft uiteraard invloed op de (digitale) dienstverlening die de gemeente kan bieden. Waar nodig passen we onze werkwijzen aan om de dienstverlening zoveel als mogelijk op peil te houden. De Omgevingswet betekent in veel opzichten een andere manier van werken. Door aanpassingen in de werkprocessen spelen we hier op in en organisatorisch sturen we op een duidelijk onderscheid in beleid tussen visies, plannen en uitvoeringsregels.
Tegelijk met de invoering van de Omgevingswet is (de eerste fase van) de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking getreden. Ook deze nieuwe wet betekent (op termijn) een verandering van onze rol en verantwoordelijkheid in toetsing, vergunningverlening en handhaving. Dat komt doordat de vergunningverlening en toetsing (met name de technische toetsing) niet meer door de gemeente wordt uitgevoerd, maar door een kwaliteitsborger. Door keuzes vanuit de landelijk overheid is de Wkb nog maar voor een zeer beperkt deel ingevoerd en zijn de gevolgen van deze wetswijziging nog niet of maar heel beperkt merkbaar. Pas medio 2025 zal blijken hoe de uitrol van deze wet verder verloopt.

Ruimtelijk beleid en visies
De Structuurvisie Amstelveen 2015+ (2011) is zolang de Omgevingsvisie niet is vastgesteld, samen met sectorale visies als de Mobiliteitsvisie, de Woonvisie en het Ruimtelijk Ontwikkelingsperspectief, het kader voor de korte en middellange termijn sturing aan de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Amstelveen gaf hiermee helderheid over de gewenste fysieke ontwikkelingsrichting van de gemeente.

Omgevingsvisie
In het kader van de Omgevingswet is een Omgevingsvisie ontwikkeld die deze rol vanuit het bredere perspectief van de fysieke leefomgeving zal overnemen. Ook (de fysieke ruimtevragen vanuit) het sociale domein zal in de Omgevingsvisie meegenomen worden. De voorbereidingen om te komen tot de Omgevingsvisie zijn de vorige raadsperiode al gestart. Onder andere is hiertoe in 2020 het Koersdocument opgesteld. In de afgelopen periode is op deze basis doorgewerkt en is de planning dat de Omgevingsvisie uiterlijk eind 2024 ter vaststelling aan de gemeenteraad wordt voorgelegd.
Hoogbouwvisie
De Hoogbouwvisie uit 2019 is geëvalueerd. In 2024 is gestart met het actualiseren van de visie met het motto laagbouw waar het kan, verdichting en hoogbouw waar het passend is. Hoogbouw kan in Amstelveen noodzakelijk zijn vanwege de ruimtebehoefte voor wonen, werken en voorzieningen. De vaststelling staat gepland voor het tweede kwartaal van 2025.

Bovenkerkerwegzone
In maart 2023 is de Nota van Uitgangspunten voor de Bovenkerkerwegzone vastgesteld door de raad. Hierbij wordt beoogd om de kantorenzone tussen de Bovenkerkerweg en Middenhoven te transformeren tot een gebied met woningbouw en aanvullende voorzieningen in de plint. Sindsdien wordt gewerkt aan de Gebiedsvisie voor het gebied, in samenspraak met eigenaren en met verdere participatie van omwonenden. Dit laatste heeft in de zomer van 2024 plaatsgevonden op basis van door de grondeigenaren gemaakte massastudies. Wanneer vervolgens met alle eigenaren een vervolgovereenkomst is gesloten, wordt beoogd om de Gebiedsvisie, na een tervisielegging, in het tweede kwartaal van 2025 aan de raad voor te leggen ter besluitvorming.

Groenvisie
De Groenvisie is in juli 2024 vastgesteld door de gemeenteraad. De doorwerking naar plannen en projecten vindt vanaf dat moment plaats. Zie verder thema 2.4.1 Groen.

Park Amstelveen-Zuid
In de regio is een grote opgave om meer recreatief groen toe te voegen. In 2025 starten weer de voorbereidingen van een financiële strategie en reserveren we middelen in de perspectiefnota om de haalbaarheid van een park aan de zuidkant van de stad te onderzoeken.

Welstandsbeleid
Bouwkwaliteit, architectuur en welstandseisen dragen bij aan de  kwaliteiten van de omgeving in aard en omvang, waarbij vernieuwing en bijzondere architectuur een kans krijgen zowel in nieuwbouw als in transformatie, waarbij vernieuwing en bijzondere architectuur een kans krijgen. De eisen voor welstand in de bestaande omgeving worden bijgesteld op basis van de uitgangspunten: uitstraling, kwaliteit, duurzaamheid en groen en passend binnen het karakter van de omgeving. Het welstandsbeleid wordt in die lijn geactualiseerd. De vaststelling staat gepland voor het vierde kwartaal van 2024.

Uitvoeringsprogramma Gezonde Leefomgeving

Er is capaciteit beschikbaar om de uitvoering van de visie gezonde leefomgeving ter hand te nemen; vooralsnog zijn er geen extra middelen benodigd.  

Ruimtelijke ontwikkelingen, werkwijze en arbeidsmarkt

Amstelveen wil regie voeren op de ruimtelijke ontwikkeling van de stad. Doel is het toevoegen van ruimtelijke kwaliteit en woningbouw voor de juiste doelgroepen. De schaarse ruimte vraagt om zorgvuldige regie en zoveel mogelijk meervoudig gebruik van ruimte. Leefbaarheid (een gezonde fysieke leefomgeving), een groennorm en sociale samenhang in wijken en buurten maken wij leidend. Ruimtelijke projecten dienen bij te dragen aan deze doelen. De markt voor woningbouw staat in Amstelveen flink onder druk door onder andere wettelijke onzekerheden en prijsstijgingen. Ontwikkelaars blijven desondanks kansen zien voor (her)ontwikkeling in Amstelveen.
In 2023 is het werkproces voor ruimtelijke initiatieven en projecten aangepast en past daarmee bij de uitgangspunten van de Omgevingswet. Voor de intake van nieuwe initiatieven werken we met een intaketafel om initiatieven in eerste instantie te toetsen op wenselijkheid. Daarbij is de initiatiefnemer verantwoordelijk voor de participatie en heeft de gemeente een toetsende rol. In de wenselijkheidsfase betrekken we de raad (zo nodig) door het houden van een raadsgesprek. De wenselijkheidsfase eindigt met een besluit van het college. Dit geldt zowel voor initiatieven van derden als ontwikkelingen op eigen grond. Voor ontwikkelingen op eigen grond is een projectopdracht nodig met een besluit over de wenselijkheid om vervolgens een project te kunnen starten in de volgende fase, waarin de haalbaarheid wordt onderzocht. In deze fase wordt veelal een Projectnota opgesteld en vindt voor initiatieven van derden het kostenverhaal plaats. We draaien proef met dit nieuwe proces en in 2024 evalueren we onderdelen van het nieuwe proces op basis van ervaringen en passen het werkproces daarop aan. Het werkproces is daarmee een dynamisch instrument.
Krapte op de arbeidsmarkt blijft een aandachtspunt. Sinds 2023 wordt in projecten een prioritering aangebracht. Met het prioriteren van projecten wordt capaciteit gericht ingezet. De prioritering wordt een aantal keer per jaar heroverwogen. Op deze manier lukt het om capaciteit gerichter in te zetten en ook nieuwe projecten te starten. Daarbij helpt ook het nieuwe proces voor de intake van initiatieven en ontwikkelingen op eigen grond.